Progressieve patrimoniumtaks voor vzw’s moet 82 miljoen euro in het laatje brengen, maar creëert grote ongerustheid: “Zo straf je organisaties die investeren in eigen vermogen.”

In de laatste rechte lijn naar het kerstreces probeert de regering nog tal van nieuwe belastingen door het parlement te loodsen. Eén daarvan zorgt voor grote beroering, zowel in de maatschappij als op de banken van de Kamer: het voornemen van de regering om jaarlijks 82 miljoen extra op te halen bij vzw’s en stichtingen, door het progressief maken van de patrimoniumtaks die zij verschuldigd zijn. De gevolgen voor de betrokken organisaties zijn niet min. Peter De Roover en Wim Van der Donckt praten ons bij over dit heikele dossier.

Peter, wat is de regering concreet van plan?

Peter De Roover: “De huidige patrimoniumtaks bestaat al van 1921 en bedraagt tot op vandaag een vlaktaks van 0,17% op het patrimonium voor alle vzw’s en stichtingen. Indien de plannen van de regering wet worden, betalen vzw’s die minder dan 50.000 euro bezitten voortaan niets meer. Van 50.000 tot 250.000 betalen ze 0,15%. Vanaf 250.000 euro wordt dat al 0,30% en vanaf 500.000 euro zelfs al 0,45%. Minister Vincent Van Peteghem noemt dit eufemistisch een ‘modernisering’. Laat me niet lachen. In de praktijk gaat de taks voor vzw’s en stichtingen met eigen vastgoed maal twee of maal drie. In de begroting voor volgend jaar raamt de regering de extra inkomsten daarvan op 82 miljoen euro. Noem het dan wat het is: een platte belastingverhoging.” 

Peter, het gros van onze belastingen zijn progressief. Is het dan niet logisch om dat ook te doen met de patrimoniumtaks? 

Peter De Roover: “Volgens de linkse visie op de samenleving wel. Maar links heeft wel vaker meer oog voor grote principes over sociale rechtvaardigheid, en veel minder voor de praktische gevolgen daarvan. Die durven wel eens asociaal uitpakken. Dat is ook hier weer het geval.”

Waarom dreigt dit nieuwe mechanisme nefaste gevolgen te hebben?

Peter De Roover: “Met deze hervorming straf je de goede huisvader onder de vzw’s en stichtingen, namelijk diegenen die investeren in het vastgoed die ze gebruiken voor hun activiteiten. Ook de instellingen die eigen vermogen opbouwden om minder afhankelijk te zijn van overheidssubsidies, worden nu ontmoedigd in het streven naar hun financiële autonomie. Dit alles is nadrukkelijk géén goede zaak.”

Wim, de ongerustheid hierover giert al weken door de wandelgangen van het Parlement. Nogal wat ziekenhuizen bijvoorbeeld werken onder via vzw-statuten, maar ook scholen, cultuurhuizen, sportclubs en zelfs lokale overheden. Voor hen dreigt de rekening flink op te lopen.

Wim Van der Donckt: “Inderdaad. Achter de schermen werd dan ook bikkelhard gelobbyd voor vrijstellingen. Die zijn er, in de beste Belgische traditie, ook gekomen. Opnieuw werd een eenvormig systeem om gevormd in een chaos van ‘koterijen’, met alle risico’s van dien. Want met elke vrijstelling die je in de wet opneemt, vergroot de kans op een latere vernietiging daarvan door het Grondwettelijk Hof wegens schending van het gelijkheidsbeginsel. De belangen waren evenwel zodanig groot dat men dat hier toch opnieuw heeft gedaan, met een eindeloos gehakketak tot gevolg over wie wel vrijgesteld moet worden en wie niet. Dat bleek in de praktijk een arbitraire grens te zijn, die bepaald werd door de macht van de lobby.”

Welke sectoren zijn erin geslaagd om de dans te ontspringen en welke niet?

Wim Van der Donckt: “Door de koehandel hierover kwam er uiteindelijk een complex systeem van gedeeltelijke vrijstellingen uit de bus. Daaronder de reeds bestaande vrijstellingen voor kindergeld- en pensioenkassen en voor scholen. Bij de zorgsector koos de regering dan weer voor een algemene vermindering op de patrimoniumtaks van 66%. Maar er blijven heel veel vzw’s en stichtingen met een groot eigen patrimonium over die wél uit de boot vallen. Daaronder de integrale cultuur- en sportsector. Zij vragen eveneens een vrijstellingen of vermindering. Maar daar lijkt voorlopig niets van in huis te komen. Met stijgende nervositeit bij de betrokken vzw’s tot gevolg. Zo liet de directrice van het Concertgebouw Brugge in De Tijd optekenen dat dit voor haar instelling een zeer pijnlijke oefening wordt. Talloze cultuurhuizen zullen moeten beknibbelen op hun personeel of hun artistieke activiteiten. Die 82 miljoen euro die de regering hiermee aan extra inkomsten bij de vzw’s wil ophalen, moeten natuurlijk van ergens komen.”

Er werd in het recente verleden al voor minder gestaakt in de cultuurwereld…

Wim Van der Donckt: “Ik maak net als u die bedenking en dat met evenveel verbazing. Vlaams Minister-President Jan Jambon kreeg destijds tomaten naar zijn hoofd voor een habbekrats van het bedrag dat Vivaldi vandaag uit de cultuursector wenst te persen. Nu blijft het zo goed als stil. Heeft u al vlammende opiniestukken gelezen? Of luidruchtige betogingen gehoord? Zeer bizar allemaal. Blijkbaar mag een regering met groenen en socialisten erin van de cultuursector meer dan een ander.”

Peter, de discussies hierover in de Kamercommissie Financiën werden op het scherp van de snee gevoerd. Hoe moet het nu verder?

Peter De Roover: “Wij gaan tot het laatste moment keihard oppositie voeren tegen deze belastingverhoging. Maar maak u geen illusies: de meerderheid zal hiermee doorzetten. Het beleid van de Vivaldi-regering was zodanig verkwistend dat de druk om de inkomsten te verhogen bijzonder groot is. Dit is nog maar een voorproefje van wat ons te wachten staat mocht Vivaldi een vervolg krijgen.”